Vaseljenski patrijarh Vartolomej boravio je u poseti Litvaniji, a posledice njegovog boravka u toj baltičkoj državi, važnoj kako s političke, tako i s istorijsko-ideološke tačke gledišta, mogle bi ozbiljno da promene sliku svetskog pravoslavlja, piše portal "Nezavisima gazeta".
Dva velika krila – grčka i ruska tradicija – sve više idu ka nepovratnoj tački na putu ka novoj „velikoj šizmi“, globalnom raskolu. Vekovna pravila o uzajamnim odnosima se ruše.
Patrijarh Vartolomej i premijerka Litvanije Ingrida Šimonite saopštili su da su Carigradska crkva i vlada te baltičke države zaključile sporazum o saradnji.
Baza Carigrada u Litvaniji je za sada mala. To su samo petorica sveštenika, koji su ranije prekinuli vezu s Litvanskom pravoslavnom crkvom Moskovske patrijaršije. Ipak, već im je dodeljen hram za bogosluženje, a sporazum koji je potpisan s vladom omogućiće stvaranje paralelne pravoslavne strukture slične onoj koja već godinama postoji u Estoniji. Vartolomej je već objavio da će tu biti obrazovana egzarhija.
Značaj Litvanije za rusku duhovnu tradiciju mnogo je, međutim, veći nego značaj Estonije. Političari i sveštenici redovno spominju projekat „Litvanska Rus“.
A sama Šimonite je izjavila: „Od 8. veka pravoslavci koji žive u Litvaniji bili su u sastavu Kijevske mitropolije, koja je pod nadležnošću Carigradske patrijaršije i ispravno su smatrali Carigrad matičnom crkvom. I tek krajem 17. veka, kada je Moskovska patrijaršija, dobivši samo pravo da rukopolaže izabranog kijevskog mitropolita, odlučila je, u skladu s 'najboljim imperijalnim tradicijama', da potpuno zavlada Kijevskom mitropolijom, a zajedno s njom i litvanskim pravoslavljem“.
Danas, kada su mogući svakakvi eksperimenti s crkvenom jurisdikcijom, razmatraju se različiti scenariji razvoja događaja.
Posledice razvijanja projekta „Litvanska Rus“ mogle bi da pređu granice teritorije baltičke republike. Patrijarh Vartolomej se u Viljnusu sastao s predstavnicima crkvene zajednice Belorusa. Tamo su i lokalni žitelji i imigranti iz Belorusije koji su u političkoj i crkvenoj opoziciji Minsku.
Carigrad bi mogao da krene putem stvaranja nacionalnih organizacija, ali i ujedinjavanja svih ostataka „ruskog sveta“ pod okriljem Pravoslavne crkve Ukrajine. Još prilikom formiranja te crkve u decembru 2018. godine mogle su se čuti tvrdnje da njena jurisdikcija treba da se proširi i na Belorusiju.
Ako su zamisli patrijarha Vartolomeja srazmerne avanturama političara, onda bi stvar mogla da ide dalje od ograđivanja Moskovske patrijaršije po konturi sadašnjeg razgraničavanja Rusije i Zapada. U diplomatiji, u svetlu sukoba, stalno dolazi do rušenja postojećih pravila, a sistem međucrkvenih veza teško da će ostati nezavisan u tom procesu.
Коментари
Постави коментар